Kontuzja i jej psychologiczny ciężar

Psychologiczny ciężar kontuzji – jak możesz sobie z nim poradzić?

Stało się – sportowiec popsuty. Źle stanąłeś, za szybko skręciłeś, coś chrupnęło, czy też przesunęło się nie tak, jak powinno i teraz jest problem. Nawet pozornie niewielka kontuzja może mieć ogromny wpływ zarówno na Twoje ciało, jak i umysł. Co więc zrobić, jeżeli doznałeś urazu i musisz na jakiś czas zrezygnować z wielu rzeczy, które wcześniej były codziennością? Jak mentalnie poradzić sobie z ograniczeniem mobilności?

W tym artykule znajdziesz:

Kontuzja? To pierwsze chwile po są najważniejsze
Kontuzja to badania, rehabilitacja, zabiegi – nie bagatelizuj ich
Strach przed ponowieniem kontuzji – tak sobie z nim poradzisz
Nie zawsze da się wrócić do pełnej sprawności…

Kontuzja? To pierwsze chwile po są najważniejsze

Każda dyscyplina sportowa niesie ze sobą ryzyko urazu lub kontuzji, szczególnie wtedy, gdy ćwiczysz bardzo intensywnie (lub zawodowo). Profesjonalni sportowcy w czasie swojej kariery bardzo często borykają się z wieloma problemami jednocześnie. Ich odpowiednie leczenie i późniejsze minimalizowanie ryzyka ponownego wystąpienia urazu to podstawa. Jeżeli nie jesteś zawodowcem, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość. Twoja szansa na „wygranie” kontuzji jest niemal równie mała, jak na trafienie szóstki w lotto. Nie zmienia to jednak faktu, że istnieje i nie powinieneś jej bagatelizować.

W momencie, gdy kontuzja już nastąpi i czujesz, że coś jest nie tak – najczęściej ze względu na ból – postaraj się zająć problemem jak najszybciej. Dzięki temu możesz zminimalizować szkody i masz większą szansę na całkowity powrót do zdrowia. Choć czasem jesteśmy w szoku lub też pod wpływem dużej dawki adrenaliny, staraj się myśleć trzeźwo i w pierwszej kolejności zadbaj o uszkodzone miejsce. Powinieneś też jak najszybciej udać się do lekarza, aby móc zrobić niezbędne badania i zaplanować działania naprawcze.

Kontuzja to badania, rehabilitacja, zabiegi i… psycholog – nie bagatelizuj ich

Gdy już wiesz, jakiego urazu doznałeś, kolejnym etapem będzie praca nad powrotem do zdrowia. Co ważne, w tym momencie powinieneś skupić się nie tylko na tym, by fizycznie odzyskać dawną formę. Choć często to bagatelizujemy, psychologiczne aspekty kontuzji mogą być równie druzgocące jak te objawiające się na zdjęciach z rezonansu czy RTG. Im poważniejszy uraz, tym większa szansa na pojawienie się strachu przed aktywnością. Szczególnie tego związanego z ponowieniem uszkodzenia już i tak osłabionego miejsca. Jeżeli czujesz, że nie jesteś w stanie samodzielnie poradzić sobie z podobnymi myślami, poza konsultacjami lekarskimi i fizjoterapią powinieneś również skorzystać z pomocy psychologa.

Innym z powszechnie występujących po urazie problemów jest niechęć pacjentów do podejmowania działań rehabilitacyjnych, najczęściej ze względu na ból lub też psychologiczną blokadę. Pamiętaj, że lekarze i fizjoterapeuci chcą dla Ciebie jak najlepiej, w związku z czym ścisła współpraca z nimi oznacza szybszy powrót do zdrowia. Jeżeli nie będziesz wzmacniać uszkodzonego miejsca (szczególnie, gdy leżysz w łóżku), w bardzo szybkim czasie utracisz tak mozolnie budowaną masę mięśniową, co jeszcze bardziej utrudni powrót do zdrowia. Dlatego właśnie, jeżeli zmagasz się nie tylko z bólem, ale również z lękiem przed poruszaniem się, uzupełnienie leczenia konwencjonalnego rozmową ze specjalistą będzie nieocenionym wsparciem.

Strach przed ponowieniem kontuzji – tak sobie z nim poradzisz

Niektóre osoby, szczególnie przy okazji poważnych kontuzji, wykształcają w sobie strach przed ich ponowieniem (ang. fear of reinjury). Jest to stan podobny do wywołanego bólem strachu przed poruszaniem się (ang. pain-related fear of movement), którego bardzo często doświadczają osoby borykające się z problemami z kręgosłupem lub innymi zbliżonymi pod względem złożoności problemami. Jeżeli doznałeś niedawno urazu i zauważasz w sobie podobne tendencje, to wiedz, że nie jesteś sam – strach przed drugą kontuzją jest powszechny i dotyczy nawet zawodowych sportowców. Możesz z nim walczyć stosując następujące sposoby:

Poszukaj profesjonalnego wsparcia

Problemami i trudnościami doznawanymi przez sportowców zajmuje się psychologia sportowa. Rozmowa z osobą specjalizującą się w tej dziedzinie może być dużym wsparciem przy przezwyciężaniu lęku przed powrotem do aktywności fizycznej.

Sumiennie rehabilituj nadwerężone miejsce

Standardowa fizjoterapia zwykle składa się z dwóch części: ćwiczeń manualnych oraz wykorzystania różnego rodzaju sprzętów i zabiegów. O ile może być Ci ciężko kupić sobie do domu laser czy maszynę do generowania pola magnetycznego, o tyle ćwiczenia fizyczne jak najbardziej leżą w Twoim zasięgu. Podczas rehabilitacji pod okiem specjalisty postaraj się zapamiętać jak najwięcej z nich, tak abyś mógł wykonywać je później samodzielnie. Po opanowaniu kontuzji, jeżeli chcesz zmniejszyć ryzyko jej ponowienia, poświęć co najmniej 15-20 minut dziennie na rehabilitowanie uszkodzonego obszaru ciała. Dla własnej wygody możesz też zaopatrzyć się w niektóre drobne sprzęty do ćwiczeń, jak roller do masażu, guma oporowa, opaski do treningu okluzyjnego czy poduszka sensomotoryczna.

Minimalizuj stres związany z kontuzją

Nadmiar kortyzolu w organizmie powoduje spięcie mięśni, co nie sprzyja rehabilitacji. Chociaż nie będzie to łatwe, staraj się zadbać o swój wewnętrzny spokój i pamiętaj o relaksie. Posłuchaj ulubionej muzyki, zastosuj trening autogenny, masaż leczniczy lub też medytację, jeżeli lubisz. O ile to możliwe staraj się również nie martwić na zapas. Nic Ci to nie da, a jedynie utrudni powrót do zdrowia.

Staraj się myśleć pozytywnie

Choć może się to wydawać śmieszne, człowiek naprawdę jest w stanie wmówić sobie wiele rzeczy, a pozytywne podejście do problemu zdecydowanie pomaga w jego rozwiązaniu. W badaniu Psychological impact of injuries in athletes wykazano, że pozytywne myślenie jest w stanie wspomóc proces rekonwalescencji i ułatwia radzenie sobie z kontuzją.

Słuchaj swoich lekarzy i fizjoterapeutów

Jeżeli jesteś pod opieką specjalistów z dziedziny medycyny sportu, to najlepsze co możesz zrobić, to się ich po prostu słuchać. Nie minimalizuj codziennych ćwiczeń rehabilitacyjnych, pamiętaj o badaniach i stosuj się do restrykcji i zaleceń, jakie postawi przed Tobą lekarz. Wiele badań dotyczących najróżniejszych chorób wykazało, że osoby współpracujące ze swoim lekarzem co do zasady leczą się szybciej i skuteczniej niż osoby ignorujące zalecenia.

Nie zawsze da się wrócić do pełnej sprawności…

…w związku z czym warto zapobiegać występowaniu urazów, jeżeli tylko jesteś w stanie to zrobić. Choć na niektóre rzeczy możemy być podatni z natury, wielu groźnym i potencjalnie kontuzjogennym sytuacjom możesz zapobiec, jeżeli tylko odpowiednio wcześnie o tym pomyślisz. Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek, które Ci w tym pomogą.

Nie ignoruj bólu podczas treningu

Nie mówimy tutaj oczywiście o charakterystycznym paleniu mięśni, które pojawia się zwykle podczas treningu z żelazem w siłowni. Taki ból (palenie, pieczenie) jest normalnym zjawiskiem i wynika z wytężonej pracy Twojego ciała. Jeżeli jednak czujesz, że coś jest nie tak – bolą Cię plecy, kolano, łokieć itd. – przerwij i zaniechaj wykonywania ćwiczeń, które tę sytuację powodują. Zmniejsz natychmiast obciążenie i sprawdź, dlaczego tak się dzieje. Być może jesteś blisko kontuzji i takie działanie pozwoli Ci jej zapobiec.

Zadbaj o porządną rozgrzewkę

Trening bez rozgrzania ciała to przepis idealny na doznanie urazu – szczególnie, gdy ćwiczysz dużo, intensywnie i z dużym obciążeniem. Rozgrzewka musi być absolutną podstawą Twojego treningu, a dodatkowo też powinieneś dostosowywać ją do konkretnej sesji. Dobrą praktyką jest również rozciąganie na koniec ćwiczeń, które pozwoli dodatkowo uelastycznić mięśnie.

Korzystaj ze sprzętu wspomagającego

Pas do martwego ciągu, opaski na nadgarstki, ortezy i opinacze na kolana czy stawy skokowe… Jeżeli trenujesz ciężko lub już wcześniej doznałeś kontuzji, nie wahaj się wykorzystywać ich podczas pobytu w siłowni. Zapewnią Ci prawidłową postawę i pozwolą bezpieczniej wykonywać kolejne ćwiczenia.

Nie ignoruj swojej podatności na urazy

Niektórzy ludzie są naturalnie bardziej narażeni na wystąpienie kontuzji. Przykładowo, jeżeli ktoś w Twojej bliskiej rodzinie boryka się z bolącym kręgosłupem, istnieje duża szansa, że Ty też możesz mieć skłonności do jego nadwerężenia. Dlatego zawsze staraj się dopasować aktywność sportową do swoich realnych możliwości, a nie wyobrażeń o idealnym treningu rodem z social mediów.