Główne powody problemów żołądkowo-jelitowych
Problemy z układem pokarmowym są bardzo powszechne wśród sportowców wytrzymałościowych. Zrozumienie różnych przyczyn i objawów to pierwszy krok w poznaniu sposobów na ich zapobieganie.
Niektórzy sportowcy zawsze borykają się z problemami z układem pokarmowym, gdy trenują lub rywalizują, podczas gdy inni jedzą i piją, co chcą, i nigdy nie mają żadnych problemów. Objawy, których doświadczają sportowcy, są bardzo indywidualne – niektórzy czują się napompowani, niektórzy mają biegunkę. Co więc powoduje te problemy i czy jest jakiś schemat, który możemy zauważyć? Jeśli zrozumiemy dokładne przyczyny problemów, może będziemy w stanie im zapobiegać.
Weźmy więc ten temat pod lupę…
Pierwsza rzecz, o której musimy wspomnieć to fakt, że objawów problemów ze strony układu pokarmowego i powodów ich powstawania całkowicie nie znamy. Jednym z powodów, dla których wiemy o nich tak mało, jest to, że objawy są często specyficzne dla poszczególnych sytuacji treningowych lub startowych. Takie sytuacje z kolej bardzo trudno odtworzyć lub zasymulować w laboratorium. Mamy jednak pewne badania laboratoryjne i próby terenowe, które dają nam lepszy wgląd na tą tematykę.
To, czego nauczyliśmy się z tych doświadczeń to to, że istnieją generalnie 3 kategorie przyczyn żołądkowo-jelitowych problemów: fizjologiczne, mechaniczne i żywieniowe.
POWODY FIZJOLOGICZNE
Krew transportowana jest po całym ciele, aby dostarczać tlen i składniki odżywcze do różnych części ciała oraz usuwać produkty przemiany materii. Podczas wysiłku, przepływ krwi do pracujących mięśni zwiększa się, a wraz ze zwiększonym przepływem krwi, ochładza się cały organizm. To z kolei powoduje zmniejszony (nawet o 20%) przepływ krwi do jelit, a to sprawia, że ich funkcjonowanie nie jest na optymalnym poziomie. Może to przyczyniać się do powstawania skurczów lub powodować stymulację nerwową, której efektem jest wydzielanie hormonów i ruch jelit. A od tego już tylko jeden krok do zaburzonej absorpcji składników odżywczych i luźnego stolca.
POWODY MECHANICZNE
Problemy z przewodem pokarmowym mogą być również spowodowane ruchem lub nieprawidłową postawą ciała. Przykładowo, u biegaczy problemy z przewodem pokarmowym mogą być wynikiem ruchów w górę i w dół. Powtarzająca się mechanika dużego obciążenia podczas biegania może powodować uszkodzenia ścian jelitowych.
Uważa się też, że podskakiwanie jelit podczas biegania może przyczyniać się do problemów związanych z dolną częścią przewodu pokarmowego, takich jak wzdęcia, biegunka i nagłe parcie na stolec.
Mechaniczne urazy, jakim ulegają jelita w wyniku powtarzającego się podskakiwania podczas biegania, w połączeniu ze zmniejszonym przepływem krwi do jelit (i niedotlenieniem niektórych części jelita) są również prawdopodobną przyczyną krwawienia w stolcu – przypadłości dotyczącej 8 do 85% biegaczy (w zależności od przebiegniętych dystansów).
Na nieprzyjemne objawy ze strony przewodu pokarmowego wpływ ma również postawa. Przykładowo, na rowerze (zwłaszcza w pozycji aerodynamicznej) częstsze są problemy z górną częścią przewodu pokarmowego, prawdopodobnie ze względu na zwiększony nacisk na brzuch w wyniku pozycji na rowerze. „Połykanie” powietrza w wyniku zwiększonego oddychania i picia z butelek z wodą również może prowadzić do łagodnego lub umiarkowanego dyskomfortu żołądkowego.
POWODY ŻYWIENIOWE
Chociaż problemy z przewodem pokarmowym mogą występować całkowicie niezależnie od odżywiania, a w rzeczywistości mogą występować u każdej osoby unikającej jedzenia przed i w trakcie wyścigu jasne jest, że odżywianie może mieć silny wpływ na dyskomfort żołądkowo-jelitowy.
Spożywanie błonnika, tłuszczów i białek wiąże się z większym ryzykiem rozwoju objawów ze strony przewodu pokarmowego. Wiadomo również, że fruktoza powoduje częste problemy, ale z drugiej strony – jeśli jest spożywana w połączeniu z glukozą, może nawet poprawić komfort żołądkowo-jelitowy.
Na problemy żołądkowo-jelitowe i pogorszenie objawów, wpływa również odwodnienie – zwłaszcza to znaczące. A kiedy już o nawodnieniu mowa, niektóre badania wykazały, że szczególnie niekorzystne dla żołądka lub jelit mogą być napoje o wysokiej gęstości (hipertoniczne, z osmolarnością >500 mOsm/L).
Do czynników ryzyka możemy dodać jeszcze produkty mleczne, w tym te z laktozą, powodującą niejednokrotnie zwiększą aktywność jelit i łagodną biegunkę.
Mimo wszystkich powyższych przykładów i jasnej identyfikacji ryzyka związanego z niektórymi sytuacjami, wciąż nie jest jasne, dlaczego niektóre osoby wydają się być bardziej podatne na rozwój problemów żołądkowo-jelitowych od innych.
Żeby zminimalizować ryzyko powstawania takich problemów, weź pod uwagę wszystkie czynniki ryzyka, a produkty mleczne, błonnik, wysokotłuszczowe i wysokobiałkowe całkowicie wyeliminuj ze swojej diety na 24 godziny przed treningiem lub zawodami.
A jeśli pojawią się dodatkowe informacje dotyczące tej tematyki, z pewnością poruszymy je w kolejnych artykułach na blogu.
