STABILIZACJA CZY MOBILNOŚĆ – KILKA SMACZKÓW ZE ZNANEJ KONCEPCJI

Znany amerykański fizjoterapeuta oraz trener przygotowania motorycznego Gray Cook obserwując funkcjonowanie mechaniki ciała oraz stawów obwodowych stworzył koncepcję, która do dnia dzisiejszego wykorzystywana jest przez wielu trenerów oraz fizjoterapeutów pracujących w sporcie. Co to za system i czym charakteryzuje się ta koncepcja? Czy rozwój diagnostyki funkcjonalnej dzisiejszych czasów znajduje miejsce dla jego sposobu myślenia?

Specyfika budowy pewnych stawów przystosowuje je do pełnienia określonych funkcji. Z punktu widzenia funkcjonowania ciała jest to stabilność oraz mobilność/ruchomość. O przenoszeniu obciążeń osiowych przez łańcuch kinematyczny, zasadach powstawania kompensacji oraz mechanizmach kontuzji było już kilka słów na stronach tego bloga.

Idąc za myślą Graya Cooka ”joint by joint aproach” staw skokowy górny powinien być ruchomy, aby odpowiednio wybierać nierówności podłoża. Analizując kolejne ogniwo łańcucha, staw kolanowy w swojej funkcji powinien być bardzo stabilny, gdyż w głównej mierze przenosi ruchy w płaszczyźnie strzałkowej (zgięcie/wyprost). Warunkiem ergonomicznego transferu siły dolnej części ciała jest przywrócenie prawidłowej biomechaniki stawu biodrowego, którego zasadniczą funkcją jest mobilność. W odcinku lędźwiowym kręgosłupa występuje zaledwie 1-2° rotacji, stąd stabilność to fundament na którym powinniśmy opierać się analizując ten segment.

Warto podkreślić, iż rejon tak zwanego ”core stability” skupia na sobie przywrócenie funkcji tak naprawdę wielu elementów o których będę pisał w kolejnych odsłonach tego bloga. Mam tutaj na myśli kompleks lędźwiowo – miedniczo – biodrowy.

Wyhamowanie ruchów rotacji (płaszczyzna horyzontalna) to funkcja odcinka piersiowego. Zaburzenia w tym aspekcie mogą przenosić się na segment odcinka lędźwiowego (przystosowany do przenoszenia obciążeń osiowych, nie rotacyjnych) implikując przeciążenia i ból pleców. Odcinek szyjny powinien być bardzo stabilny, szczególnie jego dolna część. Mobilność to cecha charakteryzująca staw ramienny. Powiedziałbym kompleks barkowy, dlaczego?

Podobnie jak w kompleksie biodrowym, rejon barku również traktowany jest jako zespół współzależnych ze sobą struktur, których prawidłowy balans warunkuje odpowiednie funkcjonowanie tego rejonu. Do tych elementów należą: łopatka, która jest głównym lejkiem energii, transferującym ją na całą kończynę dolną oraz tułów, odcinek piersiowy, który warunkuje prawidłowe ułożenie łopatki na klatce piersiowej oraz głowa kości ramiennej i jej centralizacja. Warunkiem do tego, aby rejon ten pracował prawidłowo jest odpowiedni balans mięśniowo – powięziowy agonistów (głównie wykonują ruch), antagonistów (przeciwstawne mięśnie do wykonywanego ruchu, hamują ruch) oraz synergistów (wspomagają wykonanie ruchu), koordynacja nerwowo mięśniowa oraz wiedza na temat wzorców ruchowych inicjowanych przez kończynę górną.

Według Graya Cooka, który na postawione przez siebie pytanie, o co powinniśmy walczyć podczas aplikowania ćwiczeń fizycznych – o ruchomość, mobilność, elastyczność czy też stabilizację, daje odpowiedź, że każdy ze stawów wymaga innego podejścia i celu treningowego. Układając plan ćwiczeń oporowych, stabilizacyjnych czy też gibkościowych powinniśmy pamiętać o tej idei. Bardzo często bóle pleców są następstwem zaburzeń elastyczności bioder. Ciągle spinające się mięśnie grupy kulszowo – goleniowej problemem w organizacji mięśni core oraz stabilizacji. Ograniczenie mobilności stawu ramiennego to skutek nieprawidłowości w łopatce. Przykładów można mnożyć wiele.

Ważne jest tylko jedno !!

Ciało w dynamice pracuje w sposób wybiórczy. Gdy potrzebuje stabilności – wykorzysta ją, kiedy będzie trzeba wyhamować ruch – użyje mobilności. Analiza powinna opierać się na szukaniu zaburzeń w przebiegu całego łańcucha, a nie tylko izolowanego segmentu. Budowanie mobilności na stabilizacji to fundament. Dopiero patrzenie w ten sposób może przynieść bardzo dużo dobrego w rezultatach treningu oraz funkcjonowania bez kontuzji.

ZAPAMIĘTAJ!

• Każdy ze stawów obwodowych ma swoją specyfikę budowy przeznaczoną do określonej funkcji życia codziennego oraz ruchu.
• Specyfika postępowania korekcyjnego jest inna dla każdego stawu.
• W dynamice ciało wykorzystuje zarówno stabilność jak i mobilność, dlatego ważne jest przywrócenie fizjologicznych zakresów ruchu oraz timingu mięśniowego.
• Budowanie mobilności na stabilizacji to fundament o którym trzeba pamiętać w przygotowaniu ruchowym.
• Problem mobilności jednego segmentu może mieć przyczynę w sile lub stabilizacji innego.
• Analiza ciała powinna obejmować cały łańcuch kinematyczny a nie pojedynczy segment.